Czy nauka nut na pięciolinii zawsze wydawała Ci się zbyt skomplikowana, a odczytywanie zapisu nutowego było dla Ciebie czarną magią? Możesz porzucić te obawy – to prostsze niż myślisz!

Jak czytać nuty

Nuty to zapisany język muzyki. Jasne – możesz nauczyć się grać bez ich znajomości, ale potrafią być naprawdę przydatne.

Jeśli nauczysz się czytać nuty, to świat muzyki będzie stał przed Tobą otworem! Będziesz w stanie zagrać każde nuty, jakie weźmiesz do ręki – nie ważne, czy Beethovena, czy Budki Suflera – i odtworzyć z nich oryginalną melodię.

Wiem, że dla wielu z Was nuty to zupełnie niezrozumiałe symbole. Pokażę Wam krok po kroku, jak je NAJŁATWIEJ i NAJSZYBCIEJ poznać i zapamiętać. 🎹

Co znajdziesz na pięciolinii?

Na i wokół pięciolinii zapisujemy za pomocą symboli wszystkie niezbędne informacje potrzebne podczas gry na instrumencie.

W tym przewodniku nauczysz się jak czytać nuty na klawiszach – możesz zrobić to na keyboardzie, pianinie, czy fortepianie. Przy nutach dla innych instrumentów mogą pojawiać się dodatkowe symbole, ale nimi nie będziemy się dzisiaj zajmować.

Klucz muzyczny, czyli w jakim języku mówisz

To, co znajduje się po samej lewej stronie pięciolinii to klucz muzyczny. Podczas gry na instrumencie klawiszowym interesują nas dwa rodzaje kluczy: klucz wiolinowy i klucz basowy.

Ich rola to podpowiedzenie nam, jak odczytywać nuty, które znajdują się na pięciolinii za tym kluczem.

W nutach na pianino czy keyboard zazwyczaj znajdziesz dwie linijki melodii, górna linijka (pisana w kluczu wiolinowym) dotyczy prawej ręki, a dolna (zazwyczaj, ale nie zawsze pisana w kluczu basowym) jest grana przez rękę lewą.

Klucz wiolinowy, który przypomina trochę ślimaka, wskazuje (końcówką spirali), gdzie znajduje się dźwięk G (sol).

Klucz basowy też jest zakręcony i ma dwie kropki, które pokazują nam, gdzie znajduje się dźwięk F (fa).

W dalszej części tego przewodnika skupimy się na czytaniu nut w kluczu wiolinowym. Osoby początkujące często zaczynają od gry tylko prawą ręką, oddając główną melodię w danej piosence.

Nuty – wysokości dźwięków

Na dalszej części pięciolinii, z kluczem muzycznym, znajdują się nuty, czyli symbole konkretnych dźwięków.

Gra na pianinie, czy keyboardzie jest o tyle łatwa, że każda nuta odpowiada jednemu klawiszowi. To znaczne ułatwienie w porównaniu do niektórych innych instrumentów!

Jeżeli nuty umieszczone są jedna nad drugą, oznacza to, że mamy zagrać je równocześnie. Tak bardzo często zapisywane są akordy.

Miejsce, w którym znajduje się główka nutki mówi dokładnie o tym, który klawisz powinieneś teraz nacisnąć.

Gama C-dur, czyli najbardziej podstawowa gama, na której będziemy się opierać, składa się z dźwięków granych na białych klawiszach.

Chcesz poznać NAJSZYBSZY sposób na to, jak czytać nuty? Koniecznie zajrzyj na darmową lekcję wideo, w której tłumaczę najlepszy na to sposób.

Nuty – długość trwania dźwięku

No dobra, ale skąd wiedzieć jak długo trzymać wciśnięty jeden klawisz?

Podpowiada nam to wygląd danej nuty.

Najdłużej trwająca nuta to cała nuta. W niej mieszczą się dwie półnuty, które z kolei można podzielić na dwie ćwierćnuty. Ćwierćnuta ma w sobie dwie ósemki, a ósemka dwie szesnastki. Nawet szesnastki można podzielić na trzydziestodwójki, ale drobniejsze wartości rytmiczne spotyka się bardzo rzadko.

Jeżeli więc grasz utwór i widzisz, że po ćwierćnucie następuje półnuta – musisz trzymać ją dwa razy dłużej. Dlatego muzycy często korzystają z metronomu, który za nich liczy podstawową wartość, aby wszystkie nutki były zagrane równo.

Co jeszcze znajdziesz na pięciolinii?

Jeżeli chcesz wiedzieć dokładnie jak czytać nuty, to poza wskazanymi wyżej oznaczeniami są też inne symbole, z którymi możesz się spotkać.

Pauzy pokazują jak długo nic nie grać – czyli jak długo trwa cicha przerwa. Ich długości są analogiczne do wartości rytmicznych nut – a więc na przykład pauza ćwierćnutowa będzie trwała dwa razy dłużej niż pauza ósemkowa.

Krzyżyki i bemole to specjalne znaki (tzw. znaki chromatyczne), które zmieniają wysokość nuty, przy której stoją. Bemol obniża dźwięk o pół tonu, a krzyżyk o pół tonu podwyższa. Jak to wygląda w praktyce? Jeśli przy nucie stoi krzyżyk musisz nacisnąć najbliższy klawisz po prawej. Jeśli widzisz bemol, musisz nacisnąć najbliższy klawisz po lewej.

Metrum liczby wyglądające jak ułamki zaraz obok klucza opisują metrum, czyli wskazują rytmikę utworu. Liczba na górze określa liczbę wartości w takcie, a liczba na dole – jakie to są wartości. Sygnatura 3/4 określa nam, że w jednym takcie mogą się znaleźć nuty, które łącznie będą trwać dokładnie tyle, co 3 ćwierćnuty.

Oznaczenia tempa, dynamiki i artykulacji to słowa lub ich skróty, zazwyczaj w języku włoskim, które są zapisane nad pięciolinią i podpowiadają muzykowi jak grać. Czasem występują też jako dodatkowe symbole, takie jak kropki. W tej kategorii znajdziemy wiele określeń – dla przykładu piano oznacza, aby grać cicho, crescendo, aby stopniowo zwiększać głośność, a staccato oznaczane kropką nad nutą oznacza technikę w gry, w której dźwięki są od siebie stanowczo oddzielone (a nie grane płynnie).

🤯 Jak się tego wszystkiego nauczyć?

Nie martw się, czytanie jest dużo prostsze, niż się wydaje!

Chcesz wiedzieć jak czytać nuty? Najważniejsze to dużo ćwiczyć, czyli po prostu grać i „rozczytywać” nowe utwory i piosenki z nut. Pamiętaj, że wiele łatwych nut znajdziesz w moim sklepie nuty od Darka.

Nie wymagaj od siebie za dużo na samym początku, bo się zniechęcisz. Zacznij od prostych zapisów i tylko prawej ręki. Jak dobrze i szybko będziesz czytał te nuty, możesz dołożyć lewą rękę i stopniowo podwyższać poziom. Powodzenia!