Czy muszę znać nuty, żeby grać na pianinie albo keyboardzie? Czy da się grać bez nut?

Nie każdy chce lub potrafi nauczyć się czytać nuty, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by mimo to cieszyć się grą na klawiszach!

Oczywiście, znajomość nut nie jest konieczna, żeby grać na pianinie. Co więcej, wiele bardzo znanych i uznanych muzyków mimo lat doświadczenia na scenie, nigdy nie nauczyło się czytać nut! Do tego grona należą chociażby Stevie Wonder i Ray Charles, którzy przez utratę wzroku nie mogliby nauczyć się czytania nut.

Tylko jak zabrać się za naukę, jeśli nie poprzez naukę czytania notacji muzycznej? Jak grać bez nut?

Granie bez nut, czyli po co w ogóle są nuty?

Zapis nutowy, to po prostu język muzyki.

Pomyśl – jeśli chciałbyś napisać list do kogoś, kto mówi tylko po hiszpańsku, to przetłumaczyłbyś list właśnie na hiszpański. Podobnie jest z muzyką – jeśli chcesz przemówić do muzyka „w jego języku”, należy zapisać muzykę jego językiem – czyli w zapisie nutowym.

Zapis nutowy zawiera WSZYSTKO to, co jest potrzebne, żeby zagrać dany utwór tak, jak chciał tego autor. Jeśli potrafisz dobrze czytać nuty, to nie potrzebujesz żadnych dodatkowych informacji. Żeby zagrać dobrze utwór z nut, nie musiałeś go nawet nigdy wcześniej słyszeć!

Nuty zawierają wszystkie informacje – od wysokości dźwięków, przez wartości rytmiczne, tempo i jego zmiany, a nawet dynamikę i sposób artykulacji (czyli na przykład czy grać dźwięki płynnie – legato, czy odrywając je od siebie – portato).

Jednak nie każdy chce nauczyć się czytać nuty – a niektórych to po prostu przytłacza.

Czy mogę grać na pianinie bez nut?

Prosta odpowiedź brzmi – TAK! Możesz grać, nawet bardzo dobrze, zupełnie bez nut.

Na potwierdzenie moich słów musisz wiedzieć, że wielu znanych (i bardzo dobrych) muzyków nie miało pojęcia jak pisać i czytać nuty. Mimo to nie tylko świetnie grali, ale nawet komponowali muzykę!

Steve Wonder, który jest świetnym muzykiem i fantastycznie gra na klawiszach, nigdy nie był w stanie nauczyć się czytać nut, bo od dziecka miał bardzo słaby wzrok, aż w końcu całkiem go stracił. Podobnie jak Ray Charles.

Beatlesi, Taylor Swift, Aretha Franklin, czy Elvis Presley – oni też wiedzieli jak sobie poradzić bez znajomości nut. Ty też możesz!

Gra ze słuchu

Najlepszym sposobem na to, jak grać bez nut, będzie oczywiście nauka gry ze słuchu. Jeśli opanujesz tę zdolność, będziesz mógł grać dowolne utwory, improwizować i akompaniować do śpiewu… Ale nie tak szybko!

Nauka gry ze słuchu może wcale nie być łatwa. Dużo zależy od tego, jak dobry masz słuch muzyczny oraz od tego, jak będziesz ćwiczył.

Do gry ze słuchu mimo wszystko przyda Ci się nieco teorii. Najważniejsze będą dla Ciebie dwa zagadnienia – skale oraz budowa akordów. To na nich oparta jest harmonia, więc ich znajomość pozwoli Ci rozbudowywać i ubarwiać swoją grę.

Jeśli chcesz zacząć uczyć się grać ze słuchu, spróbuj bardzo prostego ćwiczenia – odsłuchuj lub nuć melodie i staraj się „odnaleźć” je na klawiaturze pianina. Zacznij od czegoś prostego, stopniowo zwiększając trudność.

Rozwiązaniem, które często wybierają muzycy, jest po prostu granie ze słuchu.

Haczyk jest taki, że żeby grać ze słuchu, trzeba mieć naprawdę niezłą intuicję i „dobre ucho”. Oczywiście niektórzy rodzą się z talentem, inni muszą dużo ćwiczyć, by grać w ten sposób. Ćwiczenia grania ze słuchu warto zacząć od próby zagrania jedną ręką prostych i znanych melodii. Usiądź przed klawiaturą pianina lub keyboardu, wybierz jakiś dźwięk początkowy i spróbuj zagrać od niego dobrze znaną Ci melodię. Jeśli nie masz pomysłu, spróbuj zagrać któreś z tych:

• kolędy
• wlazł kotek na płotek
• sto lat
• poszły w pole kurki trzy
• stary niedźwiedź mocno śpi

Gra ze słuchu niektórym przychodzi łatwiej, a innym trudniej, ale najważniejsza jest praktyka – im częściej będziesz ćwiczył odtwarzanie melodii ze słuchu, tym szybciej zauważysz efekty!

Tutoriale, czyli powtarzaj to, co widzisz

Nauka gry ze słuchu brzmi przytłaczająco? Spokojnie! Możesz nauczyć się grać poprzez inną wizualną reprezentację dźwięków niż nuty.

Dzięki programom takim, jak Synthesia możemy przełożyć dźwięki (ich miejsce na pianinie i długość trwania) na „spadające klocki”.

Zobacz sam! Na moim kanale na YouTube znajdziesz setki piosenek opracowanych w dokładnie taki sposób. 

Nuty bez nut… czyli nuty literowe

Jeżeli znasz nazwy dźwięków na klawiaturze, to przydatne będą dla Ciebie nuty literowe. To takie uproszczone nuty, w których zamiast graficznych znaków na pięciolinii, masz wypisaną kolejność dźwięków.

Do grania z nut literowych też przyda się niezły słuch, ponieważ sam musisz wyczuć długość trwania każdego dźwięku (czyli rytm utworu).

Nuty z podpisanymi nazwami znajdziesz też w moim sklepie Nuty od Darka – są oznaczone jako „MEGA ŁATWY” poziom trudności. Upieczesz dwie pieczenie na jednym ogniu – możesz od razu grać z nut literowych, a przy okazji uczyć się w ten sposób położenia “prawdziwych” nut.

Granie akordami

Możesz też nauczyć się budować akordy lub skorzystać ze ściągi z akordami. Ten typ nauki przypomina trochę uczenie się chwytów na gitarę. W ten sposób nie będziesz grał melodii, tylko akordy, które stanowią idealny akompaniament do śpiewania.

W miarę zaawansowania możesz grać akordy lewą ręką, a prawą ręką podgrywać melodię ze słuchu.

W moim sklepie z nutami odnajdziesz wersję nut „melodia + akordy”, w których znajdziesz zarówno nuty do melodii (grane prawą ręką), jak i nazwę i miejsce, w którym należy zagrać odpowiednie akordy (ręką lewą). Możesz też nie grać melodii, grać same akordy i świetnie się bawić śpiewając.

Czy warto w ogóle uczyć się nut?

Skoro wiemy już, jak grać bez nut, to czy jest w ogóle sens się ich uczyć?

Choć możemy sobie bez nich poradzić, nie znaczy to, że nuty same w sobie są bez sensu. To właśnie dzięki nutom znamy dzisiaj utwory Bacha, Beethovena, czy Chopina – w końcu nie było wtedy możliwości nagrania utworu. Jeśli nie zachowały się nuty, to całe kompozycje ginęły razem z nimi bezpowrotnie.

Nuty mają także wiele innych zalet, między innymi:

• można w nich precyzyjnie zapisać utwór, tak, jak życzy sobie tego autor,
• nie ma konieczności wielokrotnego odtwarzania utworu, aby się go nauczyć,
• znajomość teorii muzyki i spojrzenie w nuty pozwala lepiej zrozumieć utwór – jego harmonię, formę, zauważyć zależności między kolejnymi częściami,
• ułatwiają wspólne muzykowanie – każdy muzyk w zespole lub orkiestrze opiera się na tym samym zapisie, dzięki czemu można szybko osiągnąć piękne współbrzmienie.

Nauka nut wcale nie jest tak trudna, jak mogłoby się wydawać na początku! Możesz uczyć się grać ze słuchu, czy z tutoriali, a w wolnych chwilach także uczyć się czytania nut – wtedy będziesz najbardziej wszechstronny.

Darmowy kurs gry na pianinie lub keyboardzie

Chcesz poznać podstawy gry na pianinie lub na keyboardzie? Mam dla Ciebie darmowy kurs, w którym posiądziesz wszystkie niezbędne podstawy, w tym:

• podstawy czytania nut,
• ćwiczenia na usprawnienie rąk,
• poprawną postawę i ułożenie rąk,
• granie akordami.

Po przejściu tego kursu będziesz mógł zagrać swoją pierwszą piosenkę z nut i akordów! Żeby przystąpić do kursu nie potrzebujesz żadnej wcześniejszej wiedzy i doświadczenia.